30 Haziran 2012 Cumartesi

Yüksekova Hakkında




YÜKSEKOVA'NIN TARİHÇESİ


Tarihi bir kent olan Yüksekova'da sürekli yerleşimin M.Ö.7000'lere değin uzandığı kesin olarak bilinmektedir. M.Ö.1000'de ise yörede Urartu Uygarlığı yaşanmıştır. Eski adı Gever olan Yüksekova, Kanuni Sultan Süleyman döneminde Osmanlı topraklarına katılmıştır
Yüksekova'nın toplam nüfusu 2000 yılı sayımına göre 102,039 kişidir. Bu nüfusun 59,662'si ilçe merkezinde, 42,377'i ise köylerde yaşamaktadır. Nüfus artışı diğer yerleşim yerlerine göre yüksektir. Yüksekova İlçesinin yüzölçümü 2291 km2'dir. Coğrafi yapı olarak iki kısma ayrılır. Ova kısmı 200.000 dekardır. İklimi karasal iklim özelliğine sahiptir.Yüksekova'ya bağlı 49 köy köylere bağlı 106 mezra bulunmaktadır.


Tarihi eser olarak Urartu Uygarlığının en kalıcı kanıtları ünlü "Ordu Yolu"dur. Bu yol Yüksekova Kelişin Geçitin'den Van'a uzanmaktadır. Ordu yolu üzerindeki Keleşin ve Topzava Stelleri anıtları üzerinde Urartu diliyle yazılmış yazıtlar vardır ki bu Uygarlıkla ilgili doğrudan bilgiler bu yazıtlardan elde edilmiştir. Büyükçiftlik Beldesi (Hıravat) kalıntıları; Yüksekova'nın batısında Aviş deresi ağzında büyük bir kent ve kale kalıntısıdır. Buranın önemli Urartu kentlerinden Musaşir olduğu sanılmaktadır. Ayrıca Derav Vadisi Gagevran Köy yakınlarında 11.yy'da kayalara oyulmuş kiliseler vardır. Duvarları içten, nişler ve Hz.İsa'nın yaşamını konu alan freskolarla süslüdür. İlçe Merkezine uzaklığı 80 km .dir


GEVEROK vadisinde CİE HANDEV ADE Tepesinde kayalara kazılmış bini aşkın resim bulunmuştur. Bu resirnler yapısal özellikleri nedeniyle NEOLOTİK dönemle tarihlenmektedir. M.Ö lOOO'de ise yörede URARTU uygarlığı yaşanmıştır. Bu uygarlığın en kalıcı izleri ise İlçe sınırları içindeki ünlü ORDU yoludur. Bu yol, URARTU krallığının Van Gölü kıyısındaki merkezi TUŞBA'dan (Van İlinin eski ismi)başlayıp CİLO Dağlarına değin uzanmaktadır. GELYAŞİN ve TOPUZAVA anıtları üzerinde URARTU dili ile yazılmış yazıtlar vardır ki; bu uygarlıkla ilgili en doğrudan bilgiler bu yazıtlardan elde edilmiştir.


Büyükçiftlik (Hırvata) Köyü kalıntıları, Yüksekova'nın batısında Orışe deresi ağzındaki büyük bir kent ve kale kalıntısıdır. Burası Urartu'nun önemli kentlerinden Musaşir olduğu sanılmaktadır.


Eski adı GEVER olan Yüksekova Kanuni Sultan Süleyman'ın egemenlik yıllarında Osmanlı topraklarına katılmıştır. 1. Dünya savaşında Ruslar Yüksekova'yı işgal ettiler. 5 Mayıs 1919'da yerli milis kuvvetleri ve şanlı ordumuz tarafından Yüksekova kurtarılmıştır.



COĞRAFİ YAPI

Yüksekova ilçesi doğuda İran devleti ve Şemdinli ilçesi, güneyde Irak devleti, batıda Çukurca ilçesi ve Hakkari ili, kuzeyde Van ilinin Başkale ilçesi ve İran devleti ile çevrili ülkemizin bir serhat ilçesidir.

Yüzölçümü 2291 kilometrekare olup Hakkari iline uzaklığı 80 km 'dir

         YÜKSEKOVA'NIN İKLİMİ

Yüksekova ilçesi Doğu Anadolu bölgesi iklim özelliklerini taşır. Dolayısıyla karasal iklim hüküm sürer

                                                              Yüksekova da Kuş Türleri

Türkiye’nin en önemli kuş alanlarından biri olan Yüksekova, deniz seviyesinden 1925 m yükseklikte 2800 ha’lık geniş bir ovadır. Burası flora ve fauna yönünden hayli zengin bir bölgedir. Ovanın ortasında kıvrılarak akan Nehil Çayı çevresi bozulmamış orkide bakımından zengin sulak çayırlar, insan boyunu aşan saz ve kamışlarla kaplıdır. Çevre bilimcilerin tespitlerine göre burası halen doğal dokusu bozulmamış ender bölgelerden biridir. Yüksekova’da tarımın gelişmesi habitatların hızla bozulmasına neden olacaktır.

Bölgede kuluçkaya yatan en önemli kuş türleri şunlardır. Erguvan, balıkçıl, saz delicesi, çayır delicesi, leylek, turna, toy, ve kızılbacak.Kızıl akbaba, yılan kartalı, doğu atmacası, küçük orman kartalı, kaya kartalı, küçük kartal, doğan ve puhu gözlenen diğer türlerdendir.

Dağlar arsında bir çöküntü alanı olan ve Yüksekova ilçemizin üzerine kurulu gever ovasıdır. Ovada rakım 2000 metredir. Genişlik 15, Uzunluk 40 km dir. Kapalı Bir Havza konumunda olan ovanın Kışın soğuk hava kütlelerinin ova üzerine çökmesi ile çok uzun ve soğuk kışlar geçirir.

Alüvyon Topraklara sahip olmasına rağmen ağaç ve meyve yetiştiriciliği düşük sıcaklık sebebiyle çok azdır. Aylık ve günlük sıcaklık farkları tarımdan çok gür Çayır ve Meralarla hayvancılığa zemin hazırlamıştır.




TARİHi YERLER 

Büyük Çiftlik (Hırvaté) köyü kalıntıları;

Yüksekova'nın batısında Aviş deresi ağzında büyük bir kent ve kale kalıntısıdır. Buranın önemli Urartu kentlerinden musaşir olduğu sanılmaktadır. Ayrıca Derav Vadisi Gegevran köyü yakınlarında 11.yy'da kayalara oyulmuş kiliseler vardır. Duvarları içten, ve Hz. isa 'nın yaşamına konu alan freskolarla süslüdür.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------